نویسنده: تیم نویسندگان و تحریریه سوغات 
طرز تهیه شیره انگور خانگی
انگور از هزاران سال پیش در ایران کشت می‌شده است و قدمت آن به ایران باستان می‌رسد.
انگور که به شیرینی و تطبیق پذیری معروف است، نقش بسزایی در غذاهای ایرانی هم به عنوان میوه و هم به عنوان ماده تشکیل دهنده غذاها و نوشیدنی های مختلف داشته است.
با این حال، یکی از جذاب ترین کاربردهای انگور در سنت آشپزی ایران، تولید عصاره انگور است که به «دوشاب» یا «شیره انگور» نیز معروف است.
فرآیند تهیه عصاره انگور در ایران یک سنت دیرینه است و این طرز تهیه شیره انگور در طول نسل‌ها منتقل شده است. با انتخاب انگورهای رسیده، ترجیحاً انواع با محتوای قند بالا و طعم‌های معطر شروع می‌شود.
سپس این انگورها برداشت و خرد می‌شوند تا آب آن‌ها استخراج شود، که به عنوان پایه عصاره عمل می‌کند.
پس از به دست آمدن شیره، آن را روی حرارت ملایم می پزند تا حجم آن کاهش یابد و طعم آن غلیظ شود.
در طول این فرآیند پخت آهسته، شکر یا عسل ممکن است برای افزایش شیرینی اضافه شود، در حالی که گیاهانی مانند نعناع یا ریحان گاهی اوقات برای ایجاد طعم و عطر اضافی دم می‌کنند.
نتیجه یک مایع غلیظ و شربتی با مشخصات طعمی پیچیده است که شیرینی را با اسیدیته و طعم های گیاهی متعادل می کند.
پس از اتمام فرآیند پخت، عصاره انگور را صاف می کنند تا هرگونه مواد جامد یا ناخالصی از بین برود و در نتیجه بافتی صاف و مخملی به دست می آید. سپس اجازه داده می شود تا قبل از انتقال به ظروف برای نگهداری خنک شود.
در خانوارهای سنتی ایرانی، عصاره انگور اغلب در فصل برداشت انگور به صورت دسته های بزرگ تهیه می شود و برای استفاده در طول سال نگهداری می شود. در طرز تهیه شیره انگور، انگور باید درشت و بدون زدگیو خراب باشد.
مواد لازم در این طرز تهیه شیره انگور
- انگور (بهتر است از نوع شیرین و بی‌هسته استفاده کنید)
طرز تهیه شیره انگور
انتخاب و شستن انگورها: ابتدا انگورها را انتخاب کنید و آن‌ها را به‌خوبی بشویید تا هر گونه گل و گرد و غبار از روی آن‌ها پاک شود.
خرد کردن انگورها: انگورها را در یک ظرف بزرگ قرار داده و با استفاده از دست یا یک وسیله مناسب، آن‌ها را له کنید. هدف این است که آب انگور از گوشت آن جدا شود.
فشردن انگورها: آب انگور به‌دست‌آمده را از طریق پارچه نازک یا صافی جدا کنید تا تفاله آن جدا شود. فقط آب انگور را نگه دارید.
جوشاندن آب انگور: آب انگور را در یک قابلمه بزرگ بریزید و آن را روی حرارت متوسط به جوش بیاورید. سپس حرارت را کم کنید و بگذارید تا آرام آرام بجوشد.
غلیظ کردن: بگذارید آب انگور به مدت 2 تا 4 ساعت بجوشد تا غلیظ شود. در این مرحله، باید به‌طور مداوم آن را هم بزنید تا ته نگیرد.
تست غلظت: برای اینکه اطمینان حاصل کنید شیره به غلظت مناسب رسیده، کمی از آن را روی یک بشقاب بریزید و بگذارید سرد شود. اگر به غلظت دلخواه رسید، شیره آماده است.
سرد کردن و نگهداری: شیره را از روی حرارت بردارید و بگذارید کاملاً سرد شود. سپس در شیشه‌های تمیز و خشک ریخته و در یخچال نگهداری کنید.
نکات کلیدی در طرز تهیه شیره انگور
- شیره انگور را می‌توانید به‌عنوان شیرین‌کننده طبیعی در غذاها و دسرها استفاده کنید.
- اگر تمایل دارید طعم و مزه شیره را تغییر دهید، می‌توانید در مراحل اخیر ادویه جاتی مانند دارچین یا زعفران به آن اضافه کنید.
با این روش می‌توانید شیره انگور خوشمزه‌ای تهیه کنید و از طعم آن لذت ببرید!
کاربردهای شیره انگور در این طرز تهیه شیره انگور
عصاره انگور نقش پرکاربردی در آشپزی ایرانی دارد که در انواع غذاها، نوشیدنی ها و چاشنی ها استفاده می شود.
یکی از محبوب ترین کاربردها به عنوان پایه ای برای نوشیدنی های با طراوت است که در آن با آب رقیق شده و روی یخ سرو می شود تا یک نوشیدنی رفع تشنگی به نام “شربت” ایجاد شود.
این نوشیدنی سنتی ایرانی در تمام طول سال به خصوص در ماه های گرم تابستان میل می شود و اغلب با گیاهان، ادویه ها یا اسانس های گل برای پیچیدگی بیشتر طعم دار می شود.
عصاره انگور علاوه بر نوشیدنی ها به عنوان شیرین کننده و طعم دهنده در دسرها و شیرینی ها نیز استفاده می شود.
به غذاهایی مانند “فالوده”، دسر یخ زده ای که با رشته های رقیق، گلاب و آبلیمو درست می شود، و “شعله زرد” برنجی معطر با طعم زعفران و هل، عمق و قوت می بخشد.
عصاره انگور را نیز می توان روی میوه های تازه ریخته یا با ماست مخلوط کرد تا یک خوراکی ساده و در عین حال رضایت بخش داشته باشد.
عصاره انگور علاوه بر استفاده در غذاهای شیرین، به دلیل توانایی آن در متعادل کردن طعم ها در دستور العمل های خوش طعم نیز مورد توجه است.
اغلب آن را با سرکه، سیر و گیاهان ترکیب می کنند تا یک سس غوطه ور تند یا ماریناد معروف به “سکنجبین” ایجاد شود.
این چاشنی همه کاره کاملاً با گوشت های کبابی، کباب و سبزیجات جفت می شود و طعم و پیچیدگی خاصی به هر لقمه اضافه می کند.
- در شیرینی‌پزی: می‌توان از شیره انگور به عنوان عسل یا شکر در ارده شیره انگور، دسرها و کیک‌ها استفاده کرد.
- به‌عنوان دارو: در طب سنتی برای درمان بسیاری از مشکلات گوارشی و خستگی استفاده می‌شود.
- مقوی: به عنوان یک انرژی‌زا طبیعی در کنار صبحانه یا میان‌وعده‌ها مصرف می‌شود.
مزایای این طرز تهیه شیره انگور
- غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها: به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.
- کمک به هضم: مصرف منظم آن می‌تواند به بهبود روند هضم کمک کند.
- مقوی و انرژی‌زا: شیره انگور به سرعت انرژی بدن را تامین می‌کند.
کالری شیره انگور [در این طرز تهیه شیره انگور]
شیره انگور تقریباً 300 کالری در هر 100 گرم دارد. میزان کالری ممکن است بسته به نوع انگور و غلظت شیره تغییر کند.
توصیه مصرف
- شیره انگور را می‌توانید روزانه در مقادیر متعادل مصرف کنید. به طور کلی، 1 تا 2 قاشق غذاخوری در روز مناسب است.
- افرادی که به دیابت یا اضافه وزن حساس هستند، بهتر است میزان مصرف را کاهش دهند و با پزشک مشورت کنند.
با رعایت این نکات می‌توانید از شیره انگور به‌خوبی بهره‌برداری کنید و از خواص عالی آن استفاده نمایید!
نتیجه گیری
در این نوشتا به طرز تهیه شیره انگور پرداخته شد. عصاره انگور جایگاه ویژه‌ای در سنت آشپزی ایران دارد، جایی که به دلیل طعم شیرین، تند و استفاده همه‌جانبه در طیف وسیعی از غذاها و نوشیدنی‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.
با حفظ روش های سنتی تولید و گنجاندن عصاره انگور در کارنامه آشپزی خود، سرآشپزها و آشپزهای خانگی می توانند ضمن ایجاد غذاهای خوشمزه و اصیل، به میراث فرهنگی غنی ایران ادای احترام کنند.
