طرز تهیه دلمه با برگ انگور

دلمه چیست؟ تاریخچه دلمه برگ انگور

قبل از شروع آموزش طرز تهیه دلمه با برگ انگور به بررسی دلمه و پیشینه آن پرداخته ایم. دلمه یکی از غذاهای محبوب و سنتی در خاورمیانه و مناطق اطراف مانند بالکان، قفقاز، روسیه و آسیای مرکزی است. این غذا به معنای “پر شده” است و به روشی تهیه میشود که در آن مواد مختلفی داخل برگها یا سبزیجات پیچیده میشوند.

دلمه معمولاً با برگ انگور (متداولترین نوع)، فلفل دلمه ای، بادمجان، کدو، گوجه فرنگی یا کلم تهیه میشود. مواد داخل دلمه معمولاً شامل ترکیبی از گوشت چرخ کرده، برنج، لپه، سبزیجات معطر و ادویه جات است.

منشأ دقیق دلمه مورد بحث است و چندین کشور ادعای اختراع آن را دارند. ترکیه، ایران و ارمنستان هر یک ادعاهایی درباره منشأ این غذا دارند .

**ترکیه**: واژه “دلمه” از کلمه ترکی “دلمق” به معنی “پر شده” گرفته شده است. برخی معتقدند این غذا از ترکیه و از مرزهای آذربایجان وارد ایران شده است .

**ایران**: در نسخه ایرانی آمده که حدود قرن 17 سرآشپز ناصرالدین شاه داخل بادمجان، سیب زمینی و سبزیجات را بدون برنج پر میکرده و با سس مخصوصی سرو میکرده است .

**ارمنستان**: یک سرآشپز ارمنی مدعی است که دلمه کاملاً ارمنی بوده و اولین بار توسط خانم های خانه دار ارمنی تهیه شده است .

در سال 2017، جمهوری آذربایجان دلمه را در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت رساند که باعث بحث های بیشتری درباره منشأ این غذا شد.

دلمه در تاریخ باستان

یک داستان تاریخی جالب وجود دارد که میگوید در سال 335 قبل از میلاد، وقتی اسکندر مقدونی به شهر تبس رفت، با سینی های بزرگی از برگ درختان انگور مواجه شد که آشپزها قطعات گوشت را با ترکیبی از مواد دیگر در آنها میپیچیدند. اسکندر از این غذا خوشش آمد و آن را بخشی از غذای نظامیان خود قرار داد. برخی معتقدند به این ترتیب دلمه به کشورهایی که اسکندر فتح کرد، راه یافت.

انواع دلمه

دلمه انواع بسیار متنوعی دارد که برخی از محبوبترین آنها عبارتند از:

1. **دلمه برگ مو یا برگ انگور**: محبوبترین نوع دلمه در ایران که با برگهای تازه یا آبپز شده انگور تهیه میشود .

2. **دلمه بادمجان**: در این نوع، مواد داخل بادمجانهای توخالی شده ریخته میشود .

3. **دلمه گوجه فرنگی**: مواد داخل گوجههای توخالی شده قرار میگیرد .

4. **دلمه فلفل دلمهای**: مواد داخل فلفلهای دلمهای پر میشود .

5. **دلمه کلم**: در این نوع از برگهای کلم استفاده میشود .

6. **دلمه کدو**: مواد داخل کدوهای حلوایی یا دیگر انواع کدو پر میشود .

7. **دلمه پیاز**: در این نوع از پیازهای بزرگ توخالی شده استفاده میشود .

8. **دلمه قارچ**: که به آن “قارچ شکم پر” نیز میگویند .

دلمه در فرهنگهای مختلف

دلمه در کشورهای مختلف با تفاوت هایی تهیه میشود:

– **دلمه ایرانی**: معمولاً حاوی لپه و شیره انگور است.

– **دلمه لبنانی**: شبیه به دلمه ایرانی است اما بدون لپه و شیره انگور تهیه میشود.

– **دلمه ترکی**: در ترکیه غذایی مشابه به نام “سارما” نیز وجود دارد که به معنای “چیز پیچیده شده” است.

دلمه نه تنها یک غذای خوشمزه، بلکه بخشی از فرهنگ و تاریخ چندین کشور است که قرنهاست در مراسم و مهمانی ها سرو میشود و خاطرات جمعی بسیاری را شکل داده است.

در ادامه به طرز تهیه دلمه با برگ انگور و مواد لازم برای یک دلمه خوشمزه آموزش داده می شود.

مواد لازم در طرز تهیه دلمه با برگ انگور

برگ انگور تازه یا کنسروی : 500 گرم

گوشت چرخ کرده (گوسفند یا گوساله) : 200 گرم

برنج نیمدانه (پخته شده یا نپخته) : 1 پیمانه

پیاز متوسط (رنده شده) : 1 عدد

سبزی معطر (تره، جعفری، شوید و گشنیز) : 2 قاشق غذاخوری

کشمش پلویی (اختیاری) : 2 قاشق غذاخوری

آلو بخارا (اختیاری) : 2 قاشق غذاخوری

نعناع خشک : 1 قاشق غذاخوری

زردچوبه : 1 قاشق چای خوری

نمک و فلفل : به میزان لازم

 روغن : 2 قاشق غذاخوری

**برای سس دلمه:**
آب : 1 پیمانه
رب گوجه فرنگی : 2 قاشق غذاخوری
آبغوره یا آبلیمو : به میزان لازم (حدود ۳ قاشق غذاخوری)
شکر : 1 قاشق غذاخوری (اختیاری، برای متعادل کردن ترشی)

طرز تهیه دلمه با برگ انگور

دلمه برگ انگور یکی از غذاهای خوشمزه و سنتی ایرانی است که به عنوان پیش غذا یا غذای اصلی سرو میشود. در ادامه روش تهیه آن را مرحله به مرحله توضیح میدهیم:

۱. آماده کردن برگ انگور:
– اگر از برگ انگور تازه استفاده میکنید، ابتدا آنها را با آب سرد بشویید و در آب جوش با کمی نمک به مدت ۲-۳ دقیقه بلانچ کنید تا نرم شوند. سپس در آب سرد قرار دهید تا رنگشان سبز بماند.
– اگر برگ انگور کنسروی استفاده میکنید، آن را با آب سرد بشویید تا نمک اضافی آن از بین برود.

۲. تهیه مایه دلمه:
– در یک تابه، پیاز رنده شده را با روغن تفت دهید تا طلایی شود.
– گوشت چرخ کرده را اضافه کنید و با پیاز تفت دهید تا رنگ آن تغییر کند.
– زردچوبه، نمک و فلفل را اضافه کنید و هم بزنید.
– اگر برنج نپخته استفاده میکنید، آن را بعد از گوشت اضافه کنید و کمی تفت دهید. در غیر این صورت، برنج پخته را در آخر به مخلوط اضافه کنید.
– سبزیجات معطر، نعناع خشک، کشمش و آلو بخارا را اضافه کرده و مواد را خوب مخلوط کنید.

۳. پیچیدن دلمه:
– یک برگ انگور را روی سطح صاف قرار دهید و حدود ۱ قاشق چایخوری از مایه را وسط آن بگذارید.
– ابتدا دو طرف برگ را به سمت داخل تا بزنید، سپس از پایین به بالا بپیچید تا دلمه فرم بگیرد.
– این کار را تا تمام شدن مواد ادامه دهید.

۴. پخت دلمه:
– در یک قابلمه مناسب، کف ظرف را با چند برگ انگور یا سیب زمینی ورقه شده بپوشانید تا دلمه ها نچسبند.
– دلمه ها را به صورت مرتب و کنار هم در قابلمه بچینید.
– مواد سس (آب، رب گوجه، آبغوره و شکر) را مخلوط کرده و روی دلمه ها بریزید.
– یک بشقاب کوچک روی دلمه ها بگذارید تا در حین پخت باز نشوند.
– درب قابلمه را ببندید و روی حرارت ملایم حدود ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت بپزید تا دلمه ها کاملا نرم و سس غلیظ شود.

۵. سرو دلمه:
– دلمه ها را با دقت از قابلمه خارج کنید و در ظرف سرو بچینید.
– در این طرز تهیه دلمه با برگ انگور میتوانید آن را با ماست یا نان سرو کنید.

ارزش غذایی دلمه

دلمه به ویژه نوع برگ مو، ارزش غذایی بالایی دارد:

– برگهای انگور حاوی آهن زیادی هستند؛ آهن موجود در هر 100 گرم برگ انگور هفت برابر آهن موجود در 100 گرم میوه انگور است.

– دلمه حاوی ویتامین K است که به لخته شدن خون کمک میکند و برای سلامت استخوانها و قلب مفید است.

– این غذا منبع خوبی از پروتئین (به ویژه انواع حاوی گوشت)، فیبر و مواد معدنی است.

نکات و قلق های مهم در طرز تهیه دلمه با برگ انگور

برای طرز تهیه دلمه با برگ انگور خوشمزه و بینقص، رعایت این نکات ضروری است:

۱. انتخاب برگ انگور مناسب
– از **برگهای جوان و نرم** استفاده کنید تا هنگام پیچیدن پاره نشوند.
– اگر برگها سفت هستند، **بلانچ کردن (قرار دادن در آب جوش و سپس آب سرد)** آنها را نرم میکند.
– اگر از برگ انگور کنسروی استفاده میکنید، **آنها را خوب بشویید** تا نمک اضافه از بین برود.

۲. مزهدار کردن مایه دلمه
– **پیاز را کاملاً تفت دهید** تا طعم خام آن از بین برود.
– **گوشت را خوب سرخ کنید** تا آب آن تبخیر شود و دلمه خمیری نشود.
– **نمک و ادویه را به اندازه بزنید**، چون برگ انگور خودش کمی طعم ترش و شور دارد.
– اگر از **برنج نپخته** استفاده میکنید، حتماً آن را با مواد تفت دهید تا به خوبی طعم دار شود.

۳. پیچیدن دلمه
– مقدار مایه داخل دلمه **نه زیاد باشد (باز میشود) و نه کم (پُر نمیشود)**.
– دلمه ها را **محکم اما با احتیاط** بپیچید تا در حین پخت باز نشوند.
– اگر برگها کوچک هستند، میتوانید **دو برگ را روی هم بگذارید** تا پاره نشوند.

۴. چیدمان دلمه در قابلمه
– کف قابلمه را با **برگهای اضافه، سیب زمینی ورقه شده یا نان لواش** بپوشانید تا دلمه ها نچسبند.
– دلمهها را **به صورت مرتب و فشرده** بچینید تا در حین پخت حرکت نکنند.
– یک **بشقاب سنگین یا پارچۀ تمیز** روی دلمه ها بگذارید تا از باز شدن آنها جلوگیری شود.

۵. تنظیم میزان رطوبت و ترشی
– **آب و سس را به اندازه بریزید** تا دلمه ها **نه خشک شود و نه آبکی**.
– اگر دوست دارید دلمه **ترشتر** باشد، **آبغوره یا آبلیموی بیشتری** اضافه کنید.
– اگر ترشی آن زیاد است، **یک قاشق شکر** به سس اضافه کنید تا متعادل شود.

۶. حرارت و زمان پخت
– دلمه باید **با حرارت ملایم** پخته شود تا برگها نسوزند.
– **حدود ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت** زمان پخت کافی است.
– در آخر، **بگذارید دلمه کمی دم بکشد** تا سس غلیظتر شود.

۷. نگهداری و سرو
– دلمه برگ انگور **بعد از پخت، طعم بهتری دارد**، بنابراین آن را **۱-۲ ساعت قبل از سرو بپزید**.
– برای سرو، میتوانید روی آن **ماست چکیده، نعنا داغ یا سیرداغ** بریزید.
– دلمه باقیمانده را **تا ۳ روز در یخچال** میتوانید نگه دارید.

**با رعایت این نکات و این طرز تهیه دلمه با برگ انگور، دلمه برگ انگور شما خوشمزه و بینقص خواهد شد!** 🌿🍇

امیدوارم از این  طرز تهیه دلمه با برگ انگور بهره کافی را برده باشید **نوش جان! 😊🍇**

سئوالات متداول در طرز تهیه دلمه با برگ انگور

در این بخش به رایج ترین پرسشها درباره طرز تهیه دلمه با برگ انگور پاسخ میدهیم:

۱. آیا میتوان برگ انگور فریزری استفاده کرد؟
✅ **بله!**
– برگهای تازه را بعد از بلانچ کردن و خشک کردن، در کیسه فریزر بسته بندی و فریز کنید.
– هنگام استفاده، **بدون آبکشی یخزدایی شود** تا له نشوند.

۲. در این طرز تهیه دلمه با برگ انگور، جایگزین برگ انگور چیست؟
🔹 **برگ مو** (شبیه برگ انگور ولی کمی سفتتر، نیاز به بلانچ دارد).
🔹 **کلم برگ** (پخته شده، برای دلمه کلم مناسبتر است).
🔹 **برگ چغندر یا برگ فلفل** (برای طعم متفاوت).

۳. در این طرز تهیه دلمه با برگ انگور چرا دلمه ها در حین پخت باز میشوند؟
🔸 **علتها:**
– مایه دلمه **خیلی شل** است (برنج یا گوشت آبدار).
– دلمه ها **خیلی سفت یا شل** پیچیده شده اند.
– **حرارت پخت زیاد** است.
✅ **راه حل:**
– از بشقاب سنگین روی دلمه ها استفاده کنید.
– مایه را با برنج پخته مخلوط کنید تا چسبندگی داشته باشد.

۴. چرا دلمه ها ترش نمیشوند؟ (در این طرز تهیه دلمه با برگ انگور )
🔹 **اگر دوست دارید ترشتر باشد:**
– **آبغوره یا آبلیمو** را افزایش دهید.
– از **آلوچه خشک یا رب انار** در مایه دلمه استفاده کنید.
– **رب گوجه را کم کنید** چون شیرینی دارد.

۵. آیا در این طرز تهیه دلمه با برگ انگور ،دلمه برگ انگور را میتوان بدون گوشت تهیه کرد؟
✅ **بله! (نسخه گیاهی)**
– جایگزین گوشت: **قارچ، سویا، بلغور گندم یا عدس پخته**.
– برای طعم دهی: **گردو خردشده، دارچین و زیره** اضافه کنید.

۶. چرا دلمه ها تلخ میشوند؟ (در این طرز تهیه دلمه برگ ساده خانگی با برگ انگور )
🔸 **علت:**
– **برگها کهنه یا بیش از حد پخته** شده اند.
– **آبغوره یا رب گوجه فرنگی سوخته**.
✅ **پیشگیری:**
– برگهای تازه و جوان انتخاب کنید.
– حرارت پخت **ملایم** باشد.

۷. آیا در این طرز تهیه دلمه با برگ انگور میتوان دلمه را در فر پخت؟
✅ **بله!**
– دلمه ها را در ظرف نسوز چیده، سس را اضافه کنید.
– **فر را روی ۱۷۰ درجه سانتیگراد** تنظیم و **۱ ساعت** بپزید.

۸. در این طرز تهیه دلمه با برگ انگور چطور دلمه را سرو کنیم؟
✨ **پیشنهادهای سرو:**
– با **ماست سیردار، نعنا داغ یا گردو خردشده**.
– همراه **نان لواش یا برنج ساده**.
– به عنوان **پیش غذای سرد یا گرم**.

۹. مدت زمان نگهداری دلمه پخته در این طرز تهیه دلمه با برگ انگور چقدر است؟
📌 **در یخچال:** ۳-۴ روز (در ظرف دربسته).
📌 **در فریزر:** ۱-۲ ماه (ترجیحاً بدون سس).

۱۰. اگر سس دلمه آبکی شد چه کار کنیم؟
🔹 **غلظت سس:**
– **بدون درب** بگذارید بپزد تا آب تبخیر شود.
– **یک قاشق آرد+آب سرد** مخلوط کرده به سس اضافه کنید.

**اگر سوال دیگری درباره طرز تهیه دلمه با برگ انگور دارید، از کدبانوی سوغات در واتساپ 09903088874 بپرسید! 😊🍇**